Wszystko stoi, jak niegdyś stało,
Na pamięci wiecznotrwałej znak
Tylko tam, gdzie ścianę izby białą
Gobelinu zdobi zblakły szlak
Wieje pustka przeminioną chwałą –
Karabeli i ryngrafu brak

„Dwór polski – architektura, tradycja, historia” to swoiste kompendium. To właśnie słowo najpełniej charakteryzuje ową publikację. Moglibyśmy w tym miejscu nawet na nim poprzestać gdyby nie to, że absolutnie nie oddaje ono uroku książki, ilości zawartych w nim informacji i ciekawego stylu, w jakim została ona napisana.

Jak opowiedzieć dzieciom o husarii? Jak o bitwie pod Wiedniem? W jaki sposób przedstawić królów Polski? Jak wytłumaczyć zabory? Jak opowiedzieć o Józefie Piłsudskim albo o Powstaniu Warszawskim? Jak wreszcie opowiedzieć najmłodszemu pokoleniu o dworach, chatach i pałacach, czyli o polskim domu?

A w zasadzie to „O pałacach wiejskich i dworach z epoki po Stanisławie Auguście i budowniczym królewskim Jakóbie Kubickim”, ponieważ tytuł mówi tutaj w zasadzie wszystko. Książka ta to kolejny po „Krótkiej nauce budowniczej dworów…” reprint traktujący o naszej narodowej architekturze wydany nakładem wydawnictwa Graf_ika.

Bardzo banalnie zacznę tę krótką recenzję „Niezbędnika Sarmaty” Jacka Kowalskiego. Mianowicie książka ta musi zostać niezbędnikiem każdej dworskiej biblioteki. I basta. Życzyłbym sobie, aby wszystkie kolejne moje zdania bardziej ambitnymi były, by choć częściowo oddać ducha tegoż dzieła.

Mimo oczywistego pierwszego wrażenia, książka nie jest typowym albumem pełnym zdjęć. Choć tych jest w nim oczywiście najwięcej. Jedno jest pewne – winna ona znaleźć się w domowej bibliotece wszystkich osób budujących dwory, remontujących istniejące lub po prostu interesujących się nimi na co dzień.

Powiadają niekiedy recenzenci o albumach, że to zbiory wybitnych, wyjątkowych, niepowtarzalnych fotografii. Zawsze kiedy przeglądam album Stanisława Markowskiego, nachodzi mnie refleksja, że to niewiarygodny zbiór... codziennych, zwykłych zdjęć.

Wolumin to wyjątkowy, piękny i specyficzny na tyle, by zrecenzować w pierwszej kolejności.  Bez wątpienia powinien on  trafić w ręce zainteresowanego jeszcze przed rozpoczęciem budowy własnego dworu. „Krótka nauka budownicza dworów, pałaców, zamków podług nieba i zwyczaju polskiego” to swoisty opis techniczny do XVII – wiecznego projektu.