Szukając inspiracji przy budowie własnego domu warto zawsze sięgać do źródeł. W nowym cyklu na naszym portalu będziemy przypominać sylwetki ludzi, którzy w swoim czasie mieli duży wpływ na popularyzowanie wiedzy o dworach lub sami dwory projektowali i budowali. Na początek postanowiliśmy wspomnieć o historyku, kolekcjonerze, etnografie i krajoznawcy – Zygmuncie Glogerze.

Zanim Rzeczpospolitą owładnął romantyzm…

Polesia czar, to dzikie knieje, moczary/Polesia czar, to dziwny wichru jęk/Gdy w mroczną noc z bagien wstają opary/Serce me drży, dziwny ogarnia lęk/Słyszę jak w głębi wód jakaś skarga się miota/Serca prostota wierzy w Polesia czar (Fragment piosenki, Słowa: Jerzy A. Kostecki)

Chciałbym pokrótce powrócić do tematu dotyczącego genezy dworu polskiego, o czym nie tak dawno pisał Pan Łukasz Górka. Główną tezą tego artykułu sprowadzała się do przypomnienia, że zasadniczo były dwie szkoły architektonicznego myślenia: pierwsza z nich to tzw. dyfuzjonizm oparty na przeświadczeniu, że dwór polski powstał w rezultacie upraszczania architektury „wyższego stylu”, a druga, opracowana przez XIX-wiecznego architekta Podczaszyńskiego, wywodziła dwór od chłopskiej chaty. Odsyłam czytelnika do szczegółów, w tym do projektów tam pokazanych.

Pierwszym pisanym źródłem charakteryzującym dwór szlachecki jest „Krótka nauka budownicza dworów, pałaców, zamków podłóg nieba i zwyczaju polskiego” z 1659 roku. Tekst anonimowego budowniczego przypisywany dziś Łukaszowi Opalińskiemu często powraca na naszych łamach jako materiał do rozważań o współczesnym kształcie i formie budowanych dworów.

 Prezentujemy mały słownik architektoniczny opiewający w najważniejsze pojęcia związane z architekturą polskiego dworu.